Za bramą z gwiazdą Dawida. Słupsk

Karolina Pawłowska

publikacja 11.11.2013 00:12

Dzisiaj o tym, że wciąż jest tu cmentarz żydowski przypomina brama wiodąca do domu przedpogrzebowego i tablica pamiątkowa w kształcie macewy.

Za bramą z gwiazdą Dawida. Słupsk Na cmentarzu nie ma już macew. Jest jedynie przypominająca o spoczywających tutaj słupszczanach tablica Karolina Pawłowska /GN

Miejscowi Żydzi znajdowali na słupskim kirkucie miejsce spoczynku przez blisko 125 lat.

Jak podają źródła pierwszą pochowaną tu osobą w sierpniu 1815 r. była  Hinde Abraham, która zmarła w wieku 71 lat. Kilka lat później spoczął tu także przewodniczący gminy żydowskiej w Słupsku, Joseph Liepmann.

Po wybuchu II wojny światowej znaczna część słupskich Żydów wyemigrowała, szukając ratunku przez nazistami.

W maju 1941 r. słupska gmina została zmuszona do sprzedaży cmentarza. Dokument, sprzedaży podpisał ostatni przewodniczący gminy żydowskiej, kupiec Emil Israel Gottschalk.  

Dwa lata później miasto wydało zgodę na zagospodarowanie domu przedpogrzebowego na mieszkania dla robotników zagranicznych.

Po wojnie część, zniszczonego przez Niemców dawnego kirkutu została włączona w obręb sąsiedniego cmentarza komunalnego.

Niewiele śladów pozostało po cmentarzu. Jedynie tabliczka z nazwiskiem ostatniego słupskiego rabina Maxa Josepha, który od kilku lat patronuje ulicy, stara, żeliwna brama wjazdowa z motywem gwiazdy Dawida i dom przedpogrzebowy.

Wybudowany został w latach 1907-1908 wg projektu E. Rösera, w stylu nawiązującym do secesji. Na parterze znajdowało się pomieszczenie zwane „Tahara”, gdzie obmywano i umieszczano w trumnach zwłoki, a także przechowywano karawan, natomiast w pomieszczeniu na górze odbywały się uroczystości pogrzebowe.

W latach 80. ubiegłego wieku w dawnym żydowskim domu przedpogrzebowym umieszczono siedzibę filii Gdańskiej Pracowni Konserwacji Zabytków. Teraz znalazło tu miejsce działające od niedawna w Słupsku Stowarzyszenie „Dom na rozstaju kultur i religii”.

Zgromadzono tutaj także resztki odnalezionych na nekropolii macew dawnych żydowskich mieszkańców miasta.