Najpierw 100 wsi wskazała organizacja Polska Sieć Rozwoju i Odnowy Wsi. Następnie zespół naukowców z polskich uczelni wyższych (geografowie, ekonomiści, urbaniści, architekci) wziął pod uwagę 39 elementów atrakcyjności – układ przestrzenny, zabytki, funkcjonowanie czy oferty turystyczne wsi. Po specjalnej inwentaryzacji w terenie, zakwalifikowano do programu 50 wsi.
Swołowo - w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej - uzyskało uznanie za sprawą Muzeum Kultury Ludowej oraz bazy noclegowej.
Program utworzony pod auspicjami Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi ma skupiać wsie interesujące pod względem dziedzictwa kulturowego, liczby zabytków oraz wyróżniające się ładem przestrzennym. Kluczem tworzenia sieci jest takie zaprezentowanie walorów miejscowości, by wywołać wrażenie opowieści i w ten sposób zapewnić turystom satysfakcję z pobytu w ciekawym miejscu.
Sieć Najciekawszych Wsi nawiązuje do programu „Najpiękniejszych Wsi“ realizowanego w wielu krajach Europy, zamierzającego zapobiec procesowi utraty pierwotnego charakteru wsi, wyludniania się, trudności z utrzymaniem infrastruktury. Nie chodzi jednak o urządzanie skansenów, lecz takie zagospodarowanie potencjału miejscowości, by były przyjazne dla mieszkańców i gości z zewnątrz.
Co ciekawe, polski pomysł nie jest dokładną kopią zagranicznych, na przykład francuskiej Sieci Najpiękniejszych Wsi Francji. W polskiej wersji przeniesiono punkt ciężkości z kwestii wizualnych na inne wartościowe aspekty wiejskości.