Setne urodziny krawca-astronoma

26 marca przypadnie setna rocznica urodzin jednego z najbardziej znanych mieszkańców Szczecinka, Adama Giedrysa. Z tej okazji w mieście przygotowywany jest cykl wydarzeń, które uhonorują zmarłego dwadzieścia lat temu astronoma-amatora.

Rozpoczną się 22 marca odsłonięciem pamiątkowej tablicy, która umieszczona zostanie na ścianie domu przy ulicy Kościuszki 10, gdzie mieszkał Adam Giedrys i gdzie znajduje się stworzone przez niego obserwatorium. Po odsłonięciu tablicy w Muzeum Regionalnym otwarta zostanie wystawa poświęcona astronomowi.

- Rozpytywaliśmy, szukaliśmy pamiątek po panu Adamie. Trochę ich zostało, chociaż niestety wiele rzeczy związanych z działalnością astronomiczną pana Adama się rozpierzchło. Szkoda, że ta spuścizna uciekła nam wszystkim miedzy palcami. Ile udało nam się zebrać, tyle pokażemy, chociaż wiemy, że przedmioty materialne to jedynie namiastka, bo pan Adam był nietuzinkową osobowością – zaprasza Irek Markanicz, dyrektor szczecineckiego muzeum.

W dzień otwarcia wystawy w muzeum zostanie także uruchomione stoisko Poczty Polskiej. Na filatelistów czeka nie lada gratka.

- Z okazji setnej rocznicy urodzin przygotowaliśmy także dla mieszkańców Szczecinka pamiątki związane z panem Adamem w postaci wydawnictw filatelistycznych. Będą również karty pocztowe, a także okolicznościowy stempel - zdradza Władysław Fijałkowski, jeden z członków powołanego w ubiegłym roku komitetu obchodów 100-lecia Adama Giedrysa, a zarazem jeden z wychowanków pana Adama.

Zwieńczeniem obchodów setnej rocznicy urodzin astronoma w Szczecinku będzie specjalna konferencja naukowa. Tę zaplanowano na 13 kwietnia w Centrum Konferencyjnym Zamek w Szczecinek. Konferencję przygotowuje reaktywowany Klub Miłośników Astronomii działający przy Samorządowej Agencji Promocji i Kultury.

- Będą referaty odnoszące się do życiorysu Adama Giedrysa, ale będą również zaproszeni goście z Instytutu Astronautyki i Lotnictwa z Neustrelitz, wykładowcy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, którzy w latach 70. ubiegłego wieku recenzowali nasze referaty powstające pod okiem Adama Giedrysa oraz zacni astronomowie-amatorzy, a w śród nich jedyny polski odkrywca mający na koncie odkrycie 7 supernowych. Jarosław Grzegorzek również był uczniem pana Adama - zdradza dr inż. Krzysztof Graczyk, przewodniczący organizacyjny komitetu.

  Jeden z okolicznościowych znaczków przygotowanych na stulecie urodzin Adama Giedrysa Komitet obchodów 100-lecia urodzin Adama Giedrysa. Komitet obchodów 100-lecia Adama Giedrysa ukonstytuował się w ubiegłym roku. W jego składzie znaleźli się członkowie rodziny astronoma: córka prof. dr hab. n. med. Stefania Giedrys-Kalemba i synowa Lucyna Giedrys, a także przedstawiciele świata nauki i wychowankowie pana Adama.

Adama Giedrysa w setną rocznicę urodzin ma również uhonorować w marcu Senat RP specjalną uchwałą.

Szczecinecki astronom-amator urodził się 26 marca 1918 r. we wsi Sidabry k. Wilna. Młodość spędził w Wilnie, gdzie ukończył szkołę krawiecką. Od początku wojny był związany ze Związkiem Walki Zbrojnej, a następnie z Armią Krajową. Był zakonspirowanym łącznikiem i działał pod pseudonimem „Benhal” w VII batalionie 77 pułku piechoty AK dowodzonego przez mjr. Jana Piwnika „Ponurego”. Za działalność tę został odznaczony „Medalem Wojska” Rządu RP w Londynie. Po wojnie osiedlił się w Szczecinku, gdzie ukrywał się przed Służbą Bezpieczeństwa i NKWD pod przybranym nazwiskiem „Stanisław Błasiński”. Został skazany na 5 lat więzienia za przechowywanie broni w drugim procesie członków Bojowego Oddziału Armii (BOA) w Szczecinku. Pobyt w więzieniach odbił się na jego zdrowiu. Długotrwałe leczenie i rekonwalescencja pozwoliły odkryć Adamowi Giedrysowi pasję obserwatora nieba. Jego astronomiczne osiągnięcia zostały uznane przez światowe organizacje astronomiczne. Te z kolei zaowocowały m.in. sprowadzeniem do Szczecinka skały księżycowej z misji Apollo 11 z 1969 r. i zaproszeniem do NASA.

Adam Giedrys był także popularyzatorem astronomii wśród najmłodszych mieszkańców Szczecinka. Organizował letnie obozy astronomiczne i seminaria naukowe. Astronom zmarł 26 grudnia 1997 r.

Więcej o szczecineckim krawcu-astronomie numerze 11 "Gościa Koszalińsko-Kołobrzeskiego".