Powrót do strony
  • nasze media
  • Kontakt
SUBSKRYBUJ zaloguj się
PROFIL UŻYTKOWNIKA
Wygląda na to, że nie jesteś jeszcze zalogowany.
zaloguj się
lub
zarejestruj się
Wiara.pl - Serwis

Koszalińsko-Kołobrzeski

  • Nowy numer
  • AKTUALNOŚCI
  • OPINIE
  • ARCHIWUM
  • GALERIE
  • KONTAKT Z ODDZIAŁEM
  • Patronaty
  • Diecezje
    • Bielsko-Żywiecka
    • Elbląska
    • Gdańska
    • Gliwicka
    • Katowicka
    • Koszalińsko-Kołobrzeska
    • Krakowska
    • Legnicka
    • Lubelska
    • Łowicka
    • Opolska
    • Płocka
    • Radomska
    • Sandomierska
    • Świdnicka
    • Tarnowska
    • Warmińska
    • Warszawska
    • Wrocławska
    • Zielonogórsko-Gorzowska
  • O DIECEZJI
    • Biskupi
    • Historia
    • Parafie

Najnowsze Wydania

  • GN 27/2025
    GN 27/2025 Dokument:(9330207,Ideologie systemowe )
  • GN 26/2025
    GN 26/2025 Dokument:(9321844,Drużyna Augustyna )
  • Mały Gość 7/2025
    Mały Gość 7/2025 Dokument:(9301210,Verso l'alto – zawsze w górę! Im wyżej dotrzemy, tym więcej zobaczymy.)
  • Historia Kościoła (10) 04/2025
    Historia Kościoła (10) 04/2025 Dokument:(9291754,Bóg historii nieoczywistych. Edytorial nowego wydania „Historii Kościoła”)
  • Gość Extra 2/2025 (12)
    Gość Extra 2/2025 (12) Dokument:(9271942,Oczy Serca)
koszalin.gosc.pl → Wiadomości z diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej → Ocalić od zapomnienia. Kowańcz sprząta ewangelicką nekropolię

Ocalić od zapomnienia. Kowańcz sprząta ewangelicką nekropolię przejdź do galerii

Przedsiębiorcze mieszkanki wsi postanowiły zadbać o pozostałości starego cmentarza. Skrzyknęły sąsiadów i urządziły wielkie sprzątanie.

 
Jedyna zachowana tablica nagrobna należy do rodziny karczmarzy z dawnego Kowańcza. Karolina Pawłowska /Foto Gość
⏮ ⏪
⏩ ⏭

Uważnego gościa na trop tego, że w zarośniętym zagajniku jest cmentarz, naprowadzą wysokie drzewa. Właściwie nic więcej. Przez dziesięciolecia służył najpierw jako miejsce pozyskiwania taniego surowca, potem plac zabaw dzieci, czasami jako osłonięte przed wzrokiem sąsiadów wysypisko.

- To miejsce świadczy o nas. Mówiąc najprościej: chcemy, żeby nie było wstydu, kiedy ktoś przyjedzie i będzie szukał cmentarza - mówi Emilia Wołoszyn, sołtys Kowańcza.

- Chcemy, żeby to miejsce było zadbane i poszanowane.  A także, żeby było przykładem dla innych, że tak można i trzeba - mówi Basia Anklewicz, szefowa miejscowego Koła Gospodyń Wiejskich „Sikoreczki”. To od nich wyszła inicjatywa, żeby uporządkować zapomnianą nekropolię i stworzyć w tym miejscu lapidarium.

Na apel odpowiedzieli sąsiedzi. Kilkadziesiąt osób, uzbrojonych w piły, grabie, i worki na śmieci stawiło się w zagajniku w sobotni ranek. Niektórzy pamiętają jeszcze cmentarz w nienaruszonym stanie. 

- Tu wyżej, za cisem, była kaplica, a tu brama wjazdowa. Były też grobowce rodzinne, niektóre bardzo duże. W Kowańczu mieszkali bogaci gospodarze. Wszystko zniknęło w latach 70. ubiegłego wieku. Przyjechał duży ciągnik i to, co było, zwalili w tamtym końcu cmentarza. Mówili, że to pójdzie na budowę portu w Gdańsku, ale zostało - opowiada Andrzej Maksalon.

- Część wywieźli. Po cenniejsze, granitowe, przyjeżdżali kamieniarze z okolicy, ścierali napisy i tanim kosztem wykorzystywali. Metalowe krzyże i płotki pewnie poszły na złom - kiwa głową młodszy od sąsiada Mariusz Anklewicz.  

O tym, że pod ziemią spoczywają niemieccy poprzednicy dzisiejszych mieszkańców Kowańcza, właściwie nic już nie przypomina. Spod bujnie rozrastającego się bluszczu tu i ówdzie wystaje fragment fundamentów czy nagrobków. Przy jedynej zachowanej tablicy nagrobnej stoi kilka zniczy.

- Co roku stawiamy tu światełko w listopadzie. Czasami przechodząc zebraliśmy jakieś śmieci. Wstydzimy się za przeszłość, za dawno podjęte państwowe decyzje, żeby to miejsce zlikwidować. Trudno, żeby nas tu dzisiaj nie było, bo mieszkamy po sąsiedzku z cmentarzem. Właściwie tylko czekaliśmy na jakiś sygnał, który by nas zmobilizował - tłumaczy Halina Aleksandrowicz, zbierając śmieci wokół nagrobka Idy Martel. Imię jej męża zniknęło z okruchami rozbitej tablicy. Zachowała się za to biblijna inskrypcja, którą ją opatrzono: „On jest Panem, niech czyni, co uzna za dobre”.

- Wiemy, że ta rodzina prowadziła w Kowańczu karczmę. Bo wieś miała też swój czas rozkwitu. Swego czasu zamieszkiwało ją blisko pół tysiąca mieszkańców, czyli ponad dwa razy tyle, co dzisiaj. Była szkoła, pralnia - opowiada o przeszłości wsi Basia Anklewicz.

Kiedy teren cmentarza zostanie uporządkowany, stworzone zostanie miejsce pamięci. Na projekt „Lapidarium - ocalić od zapomnienia”, Sikoreczki z Kowańcza zdobyły dotację z Lokalnej Grupy Działania Siła w Grupie.

- Zobaczymy, ile nagrobków uda nam się znaleźć, co jeszcze będziemy mogli dowiedzieć się o dawnych mieszkańcach wsi. Ale na pewno o tym, że jest tu cmentarz, będzie też przypominać tablica w trzech językach, którą ustawimy - zapowiada Emilia Wołoszyn.

Wiejski cmentarz w Kowańczu podzielił los innych poniemieckich nekropolii na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Zniszczony i rozkradziony popadał w zapomnienie nawet u miejscowych. Cieszy, że to właśnie od mieszkańców wyszedł pomysł, by przywrócić temu miejscu godny stan.

- Ważne, żeby o to miejsce zadbać i uszanować. Jeśli mieszkańcy sami to zrobią, wszyscy będą się tym interesowali i dbali o to miejsce - mówi Waldemar Miśko. Karliński burmistrz także chwycił za sekator i ruszył oczyszczać jeden z dawnych cmentarzy znajdujących się na terenie gminy Karlino. - Wielu rodziców i dziadków mieszkańców gminy pochodzi z Kresów. Chcielibyśmy jadąc tam widzieć miejsca, w których spoczywają nasi przodkowie są zadbane. Dlaczego więc my nie mielibyśmy zadbać o miejsca pochówku dawnych niemieckich mieszkańców, którzy tworzyli to miejsce – tłumaczy swoją obecność.

Do cmentarnego zagajnika przyszło kilkadziesiąt osób. Część zadeklarowała obecność po południu. Nawet najmłodsi chwycili za torby na odpadki. - To dobrze, że są z nami dzieci. Dla tego pokolenia nie będzie już czymś dziwnym dbanie o cmentarz, a na pewno nie przyjdzie im do głowy, żeby potraktować to miejsce jako wysypisko - cieszy się sołtys Kowańcza. 

« ‹ 1 › »
Porządki na cmentarzu w Kowańczu

Foto Gość DODANE 24.04.2021

Porządki na cmentarzu w Kowańczu

Wiejska nekropolia została splantowana, rozgrabiona, zniszczona. Dzisiejsi mieszkańcy Kowańcza chcą ocalić od zapomnienia to, co zostało po swoich przedwojennych sąsiadach.  
oceń artykuł Pobieranie..

Karolina Pawłowska Karolina Pawłowska

|

GOSC.PL

publikacja 24.04.2021 19:15

0 FB Twitter
drukuj wyślij zachowaj
TAGI:
  • CMENTARZ EWANGELICKI
  • KOWAŃCZ
  • NEKROPOLIA
  • SPRZĄTANIE CMENTARZY

Polecane w subskrypcji

  • Z kosmosu do kieszeni. Jak kosmiczne technologie zmieniły nasz świat
    • nauka
    • Karol Białkowski
    Z kosmosu do kieszeni. Jak kosmiczne technologie zmieniły nasz świat
  • Wyrok Trybunału Konstytucyjnego o godzinach religii: co dalej z katechetami i lekcjami w szkołach?
    • wywiad
    • Karol Białkowski
    Wyrok Trybunału Konstytucyjnego o godzinach religii: co dalej z katechetami i lekcjami w szkołach?
  • Flotylla Pińska - zapomniana strażniczka Wschodu
    • Historia
    • Karol Białkowski
    Flotylla Pińska - zapomniana strażniczka Wschodu
  • Akcja Rodzina Rodzinie okazała się strzałem w dziesiątkę
    • Kościół
    • Marcin Jakimowicz
    Akcja Rodzina Rodzinie okazała się strzałem w dziesiątkę
  • IGM
  • Gość Niedzielny
  • Mały Gość
  • Historia Kościoła
  • Gość Extra
  • Wiara
  • Foto Gość
  • Fundacja Gość Niedzieleny
  • O nas
    • O wydawcy
    • Zespół redakcyjny
    • Sklep
    • Biuro reklamy
    • Prenumerata
    • Fundacja Gościa Niedzielnego
  • DOKUMENTY
    • Regulamin
    • Polityka prywatności
  • KONTAKT
    • Napisz do nas
    • Znajdź nas
      • Newsletter
        • Zapisz się już dziś!
  • ZNAJDŹ NAS
WERSJA MOBILNA

Copyright © Instytut Gość Media.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Zgłoś błąd

 
X
X
X