Cmentarz wojenny z okresu I Wojny Światowej, na którym pochowano około 3.000 jeńców z armii państw Ententy, zmarłych w latach 1914-1918 w Niemieckim Obozie Jenieckim w Pile-Leszkowie. Tu swoje miejsce spoczynku odnaleźli Belgowie, Brytyjczycy, Francuzi, Litwini, Łotysze, Polacy, Rosjanie I Żydzi - przedstawiciele wielu wyznań i religii" - taki napis widnieje na tablicy zainstalowanej wczoraj na pilskim cmentarzu jenieckim. Zastąpiła starą, bardzo zniszczoną i nieczytelną.

Uczestnicy uroczystości odmówili w intencji spoczywających na cmentarzu modlitwę "Ojcze nasz" i postawili znicze. Tablicę pobłogosławił ks. Ryszard Ryngwelski, pilski dziekan.

Położona ok. 2,5 km od centrum miasta nekropolia założona została w 1914 roku. Początkowo w obozie umieszczano jeńców wojennych z armii rosyjskiej. Później kierowano do niego także jeńców z armii innych państw Ententy - brytyjskiej, francuskiej i belgijskiej. W obozie równocześnie mogło przebywać ok. 45 tys. jeńców.

- Ze względu na ciężkie warunki bytowe jeńcy masowo umierali, szerzyły się także choroby zakaźne, m.in. cholera, dur brzuszny czy dyzenteria. W 1915 r. w pobliżu obozu władze wojskowe utworzyły duży cmentarz dla zmarłych jeńców. Do likwidacji obozu w listopadzie 1918 r. pochowano na nim ponad 2600 osób. Na cmentarzu spoczęli przedstawiciele wielu narodów, m.in. Anglicy, Francuzi, Belgowie, Rosjanie, Polacy, Litwini, Łotysze, Żydzi, Tatarzy, oraz wyznań: anglikanie, rzymscy katolicy, muzułmanie, żydzi, prawosławni, grekokatolicy, protestanci - mówi Maria Bochan, prezes Towarzystwa Miłośników Miasta Piły, które razem ze Stowarzyszeniem Inicjatyw Społecznych "Effata", firmą Interlok i Agencją "Kameleon Colours" jest fundatorem nowej tablicy.

Cmentarz przetrwał walki o miasto w 1945 r., stopniowo ulegał jednak dewastacji, przyspieszonej przez rozebranie kaplicy i zniszczenie wielu nagrobków. Do dziś trzy monumenty upamiętniające żołnierzy różnych armii. Pomnik żołnierzy rosyjskich narodowości polskiej, litewskiej i łotewskiej znajduje się w rzymskokatolickiej części cmentarza. Powstał z inicjatywy obozowego kapelana polskich żołnierzy, ks. Józefa Bakalarczyka. Ostatnie prace renowacyjne przy tym monumencie przeprowadzono z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Miasta Piły w 1990 roku.