Pierwsze oficjalne nadanie tytułu bazyliki mniejszej miało miejsce 27 czerwca 1783 roku. Do tej rangi został wtedy podniesiony kościół pw. św. Mikołaja w Tolentino we Włoszech. Jedną z pierwszych bazylik mniejszych na świecie jest też katedra Notre-Dame w Paryżu. Świątynia ta otrzymała ten tytuł 27 lutego 1805 roku.

Obecnie na świecie są 1802 bazyliki mniejsze. Biorąc pod uwagę liczbę ponad 2,9 tys. diecezji, okazuje się, że na każdą z nich statystycznie przypadają mniej niż 2 bazyliki. Kościoły z tym tytułem należą więc na świecie do rzadkości. W dodatku zaledwie cztery państwa europejskie mają ich w sumie ponad tysiąc (Włochy - 576, Polska - 154, Francja - 173, Hiszpania - 123), a pozostałych nieco ponad 800 rozsianych jest po całym globie. W Brazylii, gdzie mieszka jedna czwarta katolików na świecie bazylik jest tylko 71.

Również w Polsce, która ma stosunkowo dużo bazylik mniejszych w porównaniu z innymi krajami, liczba 154 to zaledwie ułamek procenta wszystkich kościołów nad Wisłą.

Prawdziwych przyczyn wyjątkowości bazylik mniejszych nie należy jednak szukać w statystyce. A zatem w czym?

Łączność z papieżem

Skrzatuskiej świątyni nigdy nie odwiedził żaden papież. Być może, jeszcze przed wyborem, zaszedł do niej Karol Wojtyła podczas jednego ze spływów kajakowych. Jednak jednym z wyróżników bazyliki mniejszej jest właśnie jej związek z papieżem - stąd jego herb na frontonie.

- Bazyliki mniejsze to miejsca szczególnej modlitwy za Biskupa Rzymu oraz - o czym często się zapomina - poznawania i zgłębiania jego nauczania - podkreśla ks. dr Jarosław Kwiecień, ceremoniarz katedralny, który przygotowywał dla Stolicy Apostolskiej dokumentację dotyczącą Skrzatusza.

Dlatego w bazylice w wyjątkowy sposób obchodzi się Święto Katedry św. Piotra (22 lutego), uroczystość św. Piotra i Pawła (29 czerwca) oraz rocznicę inauguracji pontyfikatu aktualnego papieża. Są też ustanowione dodatkowe dni, w których można uzyskać odpust zupełny za nawiedzenie tego miejsca.

Dlaczego bazylika skrzatuska, kołobrzeska i wszystkie inne na świecie są nazywane mniejszymi? Znów, dla podkreślenia związku z Rzymem, ale jednocześnie dla odróżnienia ich od papieskich bazylik większych. Takie są tylko cztery: św. Piotra, św. Jana na Lateranie, św. Pawła za Murami i Matki Bożej Większej.

Rola w diecezji

- Bazylikę mniejszą ustanawia się przede wszystkim ze względu na znaczenie duchowe, ale także walory architektoniczne danego miejsca. Skrzatusz bez wątpienia spełnia te warunki.

Gość Koszalińsko-Kołobrzeski 34/2019 DODANE 22.08.2019 AKTUALIZACJA 03.09.2019

Zżyłem się z tą twarzą

Uroczystości diecezjalne w Skrzatuszu odbędą się w tym roku 14 i 15 września. W obecności prymasa Polski sanktuaryjny kościół zostanie podniesiony do rangi bazyliki mniejszej. Do udziału w tych wydarzeniach zaprasza bp Edward Dajczak. 

Decyzja Watykanu nie jest jednak nagrodą za wykonane prace renowacyjne. Nie każdy kościół może bowiem zostać bazyliką tylko dlatego, że jest duży i piękny. Jest to uznanie statusu duchowego tego miejsca i jednocześnie wyznaczenie zadania na przyszłość - tłumaczy ks. Kwiecień.

Jak mówią specjalne dokumenty Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów: Domus Dei i jego późniejsza precyzacja Domus Ecclesiae, w bazylice mniejszej powinno się sprawować wzorcową liturgię. Odpowiedni poziom powinny mieć szaty, naczynia i księgi liturgiczne. - Musimy też zastanowić się, w jaki sposób w Skrzatuszu nauczanie papieskie będzie szczególnie poznawane i zgłębiane - dodaje ceremoniarz.

Jak do tego doszło?

Aby watykańska Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów mogła podjąć decyzję w sprawie Skrzatusza, trzeba było sporządzić odpowiednią dokumentację. Obejmowała ona 17-stronicowy opis w języku łacińskim z dołączoną dokumentacją fotograficzną, którą wykonała koszalińska redakcja "Gościa Niedzielnego".

- Niektóre pytania były bardzo szczegółowe. Kongregacja chciała wiedzieć np., kto wykonał ambonę, z jakiego materiału, kiedy, czy chrzcielnica jest przykryta, czy odkryta, w którym miejscu stoi, jak wyglądają konfesjonały, kto i kiedy w nich spowiada, jakie śpiewy wykonuje się podczas liturgii, ilu jest ministrantów itp. - opisuje ks. Kwiecień.

Wszystko trzeba było przygotować po łacinie, co momentami nie było łatwe. - Musieliśmy np. podać, jakie wydarzenia odbywają się w sanktuarium. Kiedy doszliśmy do pielgrzymek strażaków i motocyklistów, zastanawialiśmy się, jak to napisać. Już wiemy: Peregrinatio siphonariorum i Peregrinatio autocyclistarum - wspomina ceremoniarz katedralny.

Ogłoszenie decyzji watykańskiej nastąpi 15 września podczas Mszy św. przed odśpiewaniem hymnu "Chwała na wysokości Bogu".

Zobacz także:

• Zżyłem się z tą twarzą - rozmowa z bp. Edwardem Dajczakiem o Skrzatuszu i łaskami słynącej Piecie
• Galeria - Skrzatusz inaczej niż zwykle
• Program wydarzeń: 14 września i 15 września