Sto lat honorowej obywatelki Koszalina

W koszalińskim Urzędzie Stanu Cywilnego życzenia dwustu lat oraz podziękowania za wieloletnią działalność społeczną na rzecz miasta składali pani Marii prezydent Koszalina Piotr Jedliński wraz z wicemarszałkiem województwa zachodniopomorskiego Andrzejem Jakubowskim. Swoje gratulacje przesłał również premier RP Donald Tusk oraz bp Edward Dajczak. Nie zabrakło także życzeń od przyjaciół pani Marii z Klubu Pioniera, którego jest współzałożycielką, Stowarzyszenia Przyjaciół Koszalina, nauczycieli i wielu innych, z którymi jubilatka przez wiele lat współpracowała.

Postać Marii Hudymowej jest trwale wpisana w historię Koszalina i ziemi koszalińskiej. Z miastem związana jest od 1947 r.

Rozpoczęła pracę zawodową w nauczycielstwie przed rokiem 1939 na wschodnich rubieżach Polski. W czasie wojny organizowała tajne nauczanie i działała w szeregach zbrojnego podziemia Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej.

Pełniła obowiązki komendantki Wojskowej Służby Kobiet Obwodu Buczacz z siedzibą w Monasterzyskach, a w lutym 1944 r., po tragicznej śmierci ojca, przejęła obowiązki komendanta Obwodu AK Buczacz. W listopadzie 1944 r. za działalność w Armii Krajowej została aresztowana w szkole podczas lekcji przez NKWD. 

W 1945 r. jako repatriantka wyjechała do Chełma Lubelskiego, a następnie do Modlina, gdzie współuczestniczyła w organizacji szkoły podstawowej III stopnia, gimnazjum i liceum oraz średniej szkoły wojskowej Garnizonu Modlin. Pomimo że otrzymała propozycję pracy nauczycielskiej w jednej ze szkół w Warszawie, w związku z przeniesieniem służbowym męża od września 1947 roku zamieszkała w Koszalinie.

Po przybyciu do Koszalina rozpoczęła pracę w szkole, a po kilku miesiącach objęła jej kierownictwo. W 1950 r. po powstaniu województwa koszalińskiego została wydelegowana przez władze oświatowe do zorganizowania Wydziału Oświaty Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie, a następnie została mianowana wizytatorem szkół podstawowych. W tym czasie zajęła się organizacją Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego w Koszalinie. Pełniła obowiązki kierownika pedagogicznego, a następnie przewodniczącej Okręgu ZNP. Jednak ze względu na akowską przeszłość zmuszona była zrezygnować z pracy w Okręgu ZNP i powróciła do pracy w Wydziale Oświaty Prezydium WRN na stanowisku kierownika Wydziału Opieki nad Dzieckiem, któremu podlegały domy dziecka. W maju 1957 r. przyjęła propozycję przejścia na stanowisko zastępcy dyrektora nowo powstałej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koszalinie. Funkcję wicedyrektora Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej pełniła przez 22 lata. To jej zasługą było wybudowanie nowej biblioteki w mieście, budynku specjalnie zaprojektowanego do celów bibliotecznych, pierwszego po 1945 r. w kraju oddanego do użytku w 1972 r.  

Poza pracą zawodową znajdowała czas na szeroką działalność społeczną i społecznikowską. Wiele lat przewodniczyła Zarządowi Okręgu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, mając osobisty udział w tworzeniu struktur SBP na Pomorzu Środkowym. Przez trzy kadencje była radną Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie oraz aktywnie uczestniczyła we władzach Związku Nauczycielstwa Polskiego. Była współorganizatorką i działaczką Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich i Północnych oraz Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Działała  w Koszalińskim Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym i w Stowarzyszeniu „Wspólnota Polska”.

W 1977 r. zorganizowała Klub Byłych Nauczycieli Tajnego Nauczania w czasie II wojny światowej, a w 1983 r. Konwent Byłych Nauczycieli Tajnego Nauczania. Od 1977 roku była przewodniczącą Towarzystwa Przyjaciół Pamiętnikarstwa.

Prowadziła aktywną działalność na rzecz upowszechniania wiedzy o naszym mieście i regionie. Inicjowała pierwsze wydawnictwa regionalne. Jest autorką czterotomowego wydawnictwa „Szkoły, jakich nie było” oraz opracowania „Wschodnie losy Polaków”.

W 1970 r. była jedną z inicjatorek powołania  Klubu Pioniera Miasta Koszalina, a następnie jego reaktywowania w 2004 r.

Za działalność wojenną i społecznikowską otrzymała m.in. Krzyż Armii Krajowej, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Zasłużony dla Miasta Koszalina, Medal Rodła, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

W uznaniu jej zasług dla miasta w lipcu 2011 r. otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Koszalina.