Są, nawet jeśli zatarto ślady. Sprzątanie cmentarza w Wilczkowie przejdź do galerii

Szczątki dawnych mieszkańców wsi leżą kilkaset metrów za ostatnimi zabudowaniami, pod drzewami tworzącymi malowniczą kępę. Prowadzi do nich brukowana kocimi łbami droga. Okazała się trwalsza niż pamięć i szacunek. Przedwojenny cmentarz niemal znikł z powierzchni ziemi. Bez współrzędnych z GPS łatwo go przeoczyć.

– Miejscowi wiedzą. Nawet jak na spacer się idzie, to też „w stronę cmentarza”. Ale to wszystko – mówi Małgorzata Janiszewska, zakasując rękawy do pracy. Razem z panią sołtys przyszło kilkoro mieszkańców wsi. – Zapytałam: A co by było, gdyby te groby były „nasze”? Gdybym przyjechała na grób pradziadków i zamiast tablicy zobaczyła góry śmieci? Jakbyśmy się czuli? Odpowiedź była jedna: „Ale to Niemcy”. To ciekawe, że tu groby Niemców przeszkadzają, ale już jeżdżenie do Niemiec do pracy żadnych historycznych sprzeciwów nie budzi – klaruje swoje poglądy na historyczne zaszłości.

Większość uczestników sobotniego sprzątania to jednak ochotnicy zwerbowani na Facebooku.

– Po czym można poznać dawny cmentarz? Po trzech rzeczach: nagrobkach – jeśli są, bluszczu i… śmieciach. Po śmieciach! To wstrząsające, ale prawdziwe – mówi ks. Rafał Figiel, inicjator akcji porządkowania ewangelickiego cmentarza w Wilczkowie. A właściwie tego, co po nim pozostało.

– To nie jest problem tylko tej wsi, ale bardzo wielu miejscowości na Pomorzu Zachodnim. Do lat 80. ubiegłego wieku cmentarze poniemieckie były systematycznie niszczone. Władze pisały w dokumentach, że cmentarz jest zlikwidowany i przekonanie o tym się ugruntowało. Tymczasem zlikwidowane zostały krzyże, kamienne płyty, ale nie ciała. One dalej są pod ziemią. Są więc i cmentarze – mówi wikariusz świdwińskiej parafii pw. św. Michała Archanioła.

Pan Jan do Wilczkowa przyjechał z rodzicami zaraz po wojnie.– Tu, od tego starego kasztana była brama wejściowa. I dalej szła alejka. Druga biegła w poprzek – mężczyzna ruchem ręki kreśli mapę cmentarza. Rozmieszcza murowane grobowce, ustawia okalające groby metalowe płotki i grube łańcuchy. – Razem z krzyżami pewnie na złom poszły. A kamienne cokoliki na ogrodzenia – przyznaje, zapełniając kolejny worek szklaną stłuczką, puszkami, plastikowymi butelkami.

Przy drodze rośnie okazała sterta. Efekty eksploracji i dziwią, i wstrząsają. Obok czterech opon, szczęki dzika, jest i wyciągnięty z pozostałości grobowca dziecięcy nocnik.

– Wierzymy w zmartwychwstanie ciała. W naszej kulturze, świadomości, wierze, cmentarz to miejsce święte, wyjątkowe. Bez względu na historię czy etniczność – mówi kręcąc głową ks. Rafał.

Na koniec niespodzianka. Wydobyta spod śmieci i bluszczu tablica jest cała. Szybka kwerenda internetowa sprawia, że jeden z dawnych mieszkańców przestaje być anonimowy.

Wolontariusze na cmentarz w Wilczkowie jeszcze wrócą. Miejsce oznaczone zostanie także specjalną tabliczką. Takie tabliczki ks. Rafał chce rozmieszczać przy okolicznych, zapomnianych nekropoliach. 

- Młodzież, a nawet osoby dorosłe, często nie mają nawet świadomości, że tuż obok jest cmentarz. Taka tabliczka jest poinformowaniem dla tych, którzy nie wiedzą, przypomnieniem dla tych, którym było to obojętne, a może i skłoni do zastanowienia kogoś, kto będzie chciał wyrzucić w tym miejscu swoje śmieci? To znak, że jakaś opieka jest nad tym sprawowana – dodaje świdwiński duszpasterz.

Foto Gość DODANE 12.10.2019

Sprzątanie cmentarza w Wilczkowie

​Kilkanaście osób porządkowało zdewastowany ewangelicki cmentarz dawnych mieszkańców Wilczkowa.  

oceń artykuł